www.pizzasteen-shop.nl

PIZZASTEEN & BROODBAKSTEEN - SHOP

De definitie in een encyclopedie voor PIZZA zou kunnen luiden :
"Gebakken deeggerecht van Italiaanse oorsprong, die overeenkomsten met een Turks brood vertoont en
uit een dunne - meestal ronde - bodem van gistdeeg bestaat, die voor het bakken met gekruide, gepureerde tomaten,
kaas en vaak met andere ingrediënten zoals salami, ham, sardientjes, tonijn en olijven wordt belegd"

GESCHIEDENIS VAN DE PIZZA

NAPELS

Het vaderland van de
"verace pizza napoletana" !

Maar ook de oorsprong ??

Men zegt dat de pizza daar is uitgevonden
- "la verace pizza napoletana" - de echte Napolitaanse pizza.

Dit wordt vaak door de vele inwoners van Napels gezegd,
die zelfs verenigingen opgericht hebben om de "authentieke pizza" in stand te houden.

De pizza is een kleurrijk gerecht en
wordt ook als symbool voor de stad Napels gezien
--------------
met de aszwarte rand, verschroeid
door de hete lavastroom van de Vesuvius,
met de heldere mozarella-eilandjes,
de stadsdelen,
op een dieprood bed van tomaten,
welke tegelijkertijd symbool staat voor
het leven en de passie van de bewoners.

In Napels gaan talrijke verhalen rond over het uitvinden van de pizza.
Deze verhalen zijn weliswaar vaak leuk om aan te horen, maar ze komen
meestal voort uit de levendige fantasie van de verteller en zijn daarom niet geloofwaardig.

Wanneer men dus iets over de echte oorsprong van de pizza wil ervaren,
is het nodig, erg ver in de geschiedenis terug te gaan.

Jongpaleolithicum ( 45.000 - 9.000 v. Chr. )
De mensen die toen leefden kenden nog geen akkerbouw,
maar bij uitgravingen heeft men maalstenen uit deze tijd gevonden. Graan en
zetmeelhoudende wortels werden door onze voorouders uit het stenen tijdperk met deze
maalstenen fijngemalen. - Zo konden ze de onstane brij eten of broden op hete stenen bakken.
Deze stenen werden vaak, dit wordt bewezen door vondsten, samen met een hete gloed,
in een opening in de grond gelegd, wat als voorloper van de bakoven kan worden gezien.

In de Oriënt en in het gebied rond de Middelandse Zee zijn Turkse broden,
die zonder twijfel de oervorm van het brood vormen, minstens al sinds het
Neolithicum ( 5.600 - 2.000 v. Chr. ) bekend en het bestaan ervan is bewezen.

In het "oude" Egypte was er al een economie gebaseerd op werkverdeling.
De professionele Egyptische bakkers ontdekten het effect van gist en sindsdien
werd het rijzen van het deeg niet meer aan het toeval overgelaten.

Grieken en volken van de Oriënt namen het gist over in hun keuken,
omdat het brood luchtiger en lichter werd.

Uit de tijd van de Perzerkoning
Darius de Grote ( 549 - 486 v. Chr. ),
stammen geschriften, die berichten,
dat soldaten na het gevecht
op hun schilden
vlakke broden bakten en
deze met kaas en dadels aten.

Zie ook de foto die uit de huidige tijd komt !

Herodot

Herodot van Halikarnassos
( 484 - 425 v. Chr. ),
griekse geograaf
en historiograaf,
gaf verslag van zijn reizen en
schreef dat ook de Babyloniërs
platte broden aten.

In het gebied van het huidige Italië bakten zoals bewezen als eerste de Etrusken ( ca. 800 v. Chr. )
platte broden op hete stenen, die ze belegden met verschillend soorten beleg.

Een paar decenia later zorgden opnieuw de toen in delen van Zuid-Italië en op Sicilië
levende Grieken ( - Hopelijk vergeven het ons de Italianen ! - ) voor een nieuwe,
grote stap tot de ontwikkeling van de pizza, die we vandaag de dag kennen :
Zij gingen namelijk iets verder dan de Etrusken en belegden het te bakken brood,
"Planktunos" genaamd, niet pas nadat het was gebakken, maar al daarvoor.

Van de Grieken en Etrusken namen de Romeinen ade recepten en de toebereidingsmethode
over en noemden dit vaak gegeten, simpele gerecht : Panis focacius
( Latij'n : "panis" = brood - "focus" = haard / vuur )

Cato

De bekende Romeinse veldheer,
historiograaf, schrijver en staatsman
Marcus Porcius Cato Censorius,
Cato de Oudere ( 234 - 149 v. Chr. ) genaamd, uitte niet alleen
- iedere keer aan het einde van een toespraak voor de senaat -
zijn overtuiging "Ceterum censeo Carthaginem esse delendam !"
( Overigens ben ik van mening, dat Carthago moet worden vernietigd ! ),
maar bericht ook in een overgeleverd geschrift over een gerecht, die hij
als "plat deeg met olijfolie, kruiden en honing - gebakken op steen -"
beschreef.

In de loop van de volgende decenia werd door de vele veldtochten van de Romeinen
en de daaropvolgende overname van de Romeinse gebruiken in de veroverde gebieden
dit gerecht in heel Italië en tot aan Gallië verspreid en bekend.

Er ontstonden regionale verschillende variaties, die gedeeltelijk ook vandaag nog bestaan en altijd
nog met de sinds de Klassieke Oudheid gebruikte ingrediënten ( dus zonder tomaten ) toebereid
worden. Dit is bijvoorbeeld de "Pizza pugliese" uit Apulië, de "Pitta inchiusa" uit Calabrië
of de "Schiacciata" uit Toscane, het vroegere vestigingsgebied van de Etrusken.

Focaccia © Foodcollection Italy

Uit deze vorm
van het warme, belegde brood
ontwikkelde zich uiteindelijk
- ook etymologisch -
een specialiteit, die wij
vandaag de dag uit Italië als
Focaccia,
uit de Zuid-Franse Provençe als
Fougasse
of uit Midden-Frankrijk als
Fouace
( daar intussen een gebak van gistdeeg )
kennen.

In het dialect van Napels duiken voor het eerst rond het jaar 1000 met de woorden "picea" en "piza"
twee vroege versies van de latere term "Pizza" op.

De herkomst van deze woorden is niet opgehelderd en er doen drie verschillende theoriën de ronde.

1 )
Het "picea" betekende in het Napolitanische zoveel als "druk" of "handomdraai"
en kan betrekking hebben op de door de bakker uitgevoerde beweging,
waarmee hij het brooddeeg van de bakkersschep naar de oven beweegt.

2 )
Van 827 - 1091 heersten de Saracenen in Sicilië; ze heersten nog langer in Sardinië.
In de 9e eeuw waren bovendien Emiraten in Tarent, Bari en Brindisi ( Apulië ).
Men kan dus ervan uitgaan, dat er ook Arabische invloeden in de rest van Zuid-Italië waren,
en hierop baseert de theorie, welke "Pizza" als een afgeleide uit de Arabische taal ziet.
( Arabisch : "pita" = brood / Turks brood )

3 )
De Langobarden,
een Noordgermaanse volksstam, bereikten in de loop van de volksverhuizing rond ca. 500
het huidige Noord-Italië ( Lombardije ) en veroverder ook gebieden in Midden- en Zuid-Italië.
Terwijl de Langobardische hoofdstad Pavia al in 774 door Karel de Grote werd ingenomen,
bleef het niet ver van Napels in de regio Campanië gelegen Benevento tot in de 11e eeuw
onder het bezit en de invloed van de Langobarden.
In de taal van de Langobarden betekent "bizzo" zoveel als "een stuk brood".
Daarom kan "Pizza" zich ook uit het Germaans-Langobardische "bizzo" hebben ontwikkeld.
Overigens :
Nog altijd bestaat in het Duits de uitdrukking "ein Bissen Brot"
wat hetzelfde als "bizzo" betekent !

Indien deze derde theorie daadwerkelijk waar is, dan heeft de naam voor het
- na spaghetti - tweede Italiaanse "nationale gerecht" dus Germaanse wortels !
( - Hopelijk vergeven dit ons de Italianen voor de tweede keer ! - )

Men kan er in ieder geval vanuit gaan, dat de toenmalige "picea",
met name in de regio Campanië rond om Napels,
decenia lang een simpel gerecht voor boeren en arme dagloners was.

Destijds legde men
op het te bakken deeg
bij gebrek aan iets beters
die ingrediënten, die
ook in de meest arme
huishoudingen te krijgen
waren : een paar uien,
een beetje olie of spek,
een paar olijven,
een paar kruiden.

- Of zelfs helemaal niets ! -

Dit bleef decenia lang zo.

In het jaar 1522 vond er een belangrijke verandering plaats :

Uit de Nieuwe Wereld werden de eerste tomaten als gevolg van de ontdekking van
Christoph Columbus - en anderen - van naar huis kerende zeevaarders naar Europa gebracht.
De plantenzaadjes kwamen uit Zuid-Amerika eerst naar Spanje, later ook naar Napels,
dat sinds 1422 als "Koninkrijk Napels" tot de Spaanse kroon behoorde.

pomo d'oro

De eerste soorten hadden toendertijd nog goudgele vruchten.
( De huidige Italiaanse term voor de tomaat - "Pomodoro"
heeft zich uit pomo d'oro - "appel uit goud" dus - ontwikkeld ! )

Als nachtschade golden zij echter als giftig en werden
als exotische planten uitsluitend voor de sier aangeplant.

Ze werd niet als levensmiddel gezien.

Maar zo gaat het in het leven :
Ooit heeft de eerste Campaniër of Napolitaan de mogelijke gevaren genegeerd en
en deze nieuwe vrucht als beleg voor het "picea"-brood gebruikt. Hij overleefde, wat
de anderen ter ore kwam en zo gebeurde het, dat arme mensen in de omgeving van Napels
sindsdien tomaten op het vroeger droge deeg legden.

In tegenstelling tot de rest van Europa, waar de tomaat pas in de 18e eeuw
als levensmiddel werd geaccepteerd en tot die tijd slechts als sierplant gold,
werd het deeggerecht met de nieuwe vrucht rond en in Napels zeer veel vroeger,
al in de 16e eeuw tot een geliefde lokale specialiteit.

Wie, zoals veel van de arme stadbewoners, niet over een eigen bakoven beschikte,
maakte thuis het deeg en bracht dit naar een bakker.

In de loop van de tijd zonderden zich in Napels de pizzabakkers ( "Pizzaioli" )
van de klassieke bakkers af en vormden een eigen gilde.
Alleen zij namen voortaan het bakken van de pizza over en maakten ook het deeg.

PIZZAIOLO Lithografie / ca.1830

Al in de 17e eeuw werd de pizza
( nu met een beleg met tomaten en in wezen zo, zoals wij de pizza vandaag de dag kennen )
steeds wijdverbreider en bekender. - Bezoekers aan de stad berichtten, dat ze hadden gezien,
hoe in de arme stadsdelen kleine bakkerijen een heerlijk gerecht maakten :
PIZZA

In deze bakkerijen kocht men de pizza, maar at deze echter niet daar. Men nam de pizza
mee naar huis of ze werd dichtgeklapt -"a libretto"- met de hand op straat opgegeten.
Niemand dronk er wijn bij en niemand ging aan tafel zitten bij het eten van de pizza.

Er waren ook straathandelaren,
die vers gebakken pizza's aan de mensen op straat en aan de deur verkochten.
Ze transporteerden de pizza's in kleine tonvormige koperen vaten met meerdere etages.
Onder een dubbele bodem waren gloeiende houtskolen voor het warmhouden van de pizza.

In 1830 opende de
eerste echte pizzeria met zitplaatsen
met de naam "Port' Alba"
in Napels.
Ze werd door tijdsgenoten als
een lokale bijzonderheid gezien,
die niet lang zou standhouden.

- Ze bestaat echter ook nog in onze tijd ! -

De eerste bestelde
levering van een pizza
was in 1889
door Raffaele Esposito,
een toendertijd bekende pizzabakker
( "Pizzaiolo" )
en eigenaar van de pizzeria
"Pietro il Pizzaiolo",
die vandaag nog als
"Pizzeria Brandi",
in Napels te vinden is.

Opdrachtgever was de Italiaanse koning Umberto I en zijn echtgenote koningin Margherita,
die in hun zomerresidentie "Capodimonte" bij Napels verbleven en die 's avonds zin hadden
in de als "arme-lui-eten" bekend staande lokale specialiteit.
Omdat het voor de koninklijke familie ongepast geweest zou zijn,
om samen met het "gewone volk" in de pizzeria van Raffaele Esposito te dineren,
werd laatstgenoemde dus gevraagd, pizza aan de koninklijke residentie te leveren.

Raffaele Esposito bakte en leverde drie verschillende pizza's,
de eerste, "Mastunicola" genaamd, was met varkensvet, kaas en basilicum;
de tweede, "Marinara" genaamd, was met knoflook, olie en tomaten.

De derde toonde
met de gebruikte ingrediënten
basilicum, mozarella en tomaten
de kleuren van de Italiaanse vlag
( groen - wit - rood ).

Deze pizza smaakte de koningin het beste,
daarom werd de creatie daarop door Esposito tot "Pizza Margherita" gedoopt.

Tot op vandaag de dag behoort de
"Pizza Margherita" wereldwijd tot de meest geliefde en meest bestelde pizza's überhaupt.

Pizza Margherita

Pizza Marinara

De
"Pizza Margherita"
en de
"Pizza Marinara"
zijn overigens de enige pizza-variaties,
die door de traditionele, conservatieve
"Associazione Verace Pizza Napoletana"
als
"verace pizza napoletana"
worden erkend.

In de tijd daarna tot de wisseling naar de 20e eeuw brachten Italiaanse emigranten
de pizza over de Atlantische Oceaan naar Amerika. Hier ontwikkelde zich, onder andere,
omdat de eerst niet beschikbare mozarella door Amerikaanse kaas moest worden vervangen,
in aansluiting op de Napolitaanse stijl een nieuwe soort pizza's met een iets andere smaak.

In Manhattans "Little Italy" werd daarop de eerste pizzeria van de Nieuwe Wereld,
"Lombardi's",
in 1905 door de Italiaanse immigrant Gennaro Lombardi geopend.

Lombardi's - New York © Wikipedia

Door een bijzonderheid onderscheidt zich deze pizzeria tot op vandaag van alle andere op de wereld :
De pizza-ovens worden niet met hout, maar met kolen gestookt.

Hoe dit mogelijk is ?
- En hoe wordt voorkomen, dat door het verwarmen met kolen de pizzasmaak lijdt ? -
Wij weten het niet ! - Maar het werkt !!

Tot aan het einde van de 20-er jaren werden - meestal door Italiaanse immigranten -
ook in andere steden aan de Oostkust nieuwe pizzeria's geopend.
- De klanten waren in het begin ook vooral Italiaanse immigranten. -

De andere gebieden van de USA bleven - in het begin - "pizza-vrij" !

1943 opende de Italiaans-Amerikaanse Ric Ricardo en zijn partner Ike Sewell
in hun geboortestad Chicago een pizzeria, die ze "Uno's Pizzeria" noemden.
Ze vreesden, dat ze met de "klassieke" Napolitaanse pizza bij de medeburgers, die,
zoals gewoonlijk in het Midden-Westen, zeer hartig en degelijk eten gewend waren,
misschien geen groot succes zouden hebben.

Chicago-Style-Pizza © Wikipedia

Zo maakten ze
een zeer vrije
interpretatie van de
Italiaans-Napolitaanse pizza,
die in een pan werd bereid
en met een dikke bodem
en hartige ingrediënten
meer aansloot
op de smaak van
het Midden-Westen.

De eerste
"Deep-Dish Pizza" in Chicago-Style
was ontstaan !

De vandaag de dag door de fast-food-keten "Pizza-Hut" aangeboden producten komen overeen
met deze zogenaamde Chicago-Style- of American-Style-Pizza.

Daarnaast is in de USA, met name aan de Oostkust, vanzelfsprekend altijd nog de
Manhattan-Style-Pizza vertegenwoordigd, die meer lijkt op het Italiaanse origineel.

Wij kennen een grappig verhaal, dat we u niet willen onthouden,
maar waarvan wij het waarheidsgehalte niet kunnen garanderen :

Volgens dit verhaal hebben in 1944 / 1945, tegen het einde van de 2e wereldoorlog,
enkele in Zuid-Italië gelande Amerikaanse soldaten, die pizza uit hun vaderland kenden,
met grote vreugde vastgesteld dat er pizzeria's in Zuid-Italië bestonden.
Omdat ze echter niets over de oorsprong van de pizza wisten,
dachten ze dat de pizzeria's, waar de "oer-Amerikaanse" pizza werd geserveerd,
door de dankbare bevolking speciaal voor de zegerijke bevrijders werden geopend.

Of dit waar is ? - We weten het niet !

In het jaar 1948 bracht de Italiaans-Amerikaan Frank A. Fiorello uit Massachusetts
het eerste voorgefabriceerde pizza-bakmengsel onder de naam "Roman Pizza Mix" op de markt.
Wanneer men bedenkt,
dat een pizzadeeg slechts uit de ingrediënten meel, gist en een beetje zout bestaat,
welke met water en eventueel een beetje olijfolie wordt gekneed, komt de vraag op :
Zat de wereld echt op de "Roman Pizza Mix" te wachten ??

Aan het eind van de 50-er jaren van de vorige eeuw
begon de echt grote verspreiding van de pizza in de USA en werd de pizza
net zo'n geliefd fast food gerecht als de hamburger of hot-dog.

Een grote bijdrage aan het succes van de pizza bij de Amerikaanse consumenten
zou ook de - ongewilde - reclame van het door Dean Martin
gezongen lied "That's Amore" bijgedragen hebben.
De beginzin luidt :
"When the moon hits your eye like a big pizza pie, that's amore !"

En zo kan men vandaag de dag zeggen :
Pizza is intussen net zo Amerikaans als baseball of apple-pie !

1957 is dan weer een belangrijk jaar in de geschiedenis van de pizza :
De Amerikaanse firma Celentano Brothers Inc. ( Eigenaars: 2 broers van Italiaanse afkomst )
bracht de eerste diepgevroren pizza op de markt.

De "Nevada Inventor's Association" noemt echter een zekere Mrs. Rose Totino
als uitvindster van de "Frozen Pizza". Mrs. Totino, dochter van Italiaanse immigranten,
had met haar echtgenoot een pizzeria in Minneapolis. In het kader van dit bedrijf
verkocht ze tegelijkertijd met de Celentano-broers de eerste diepvriespizza's.

Rose Totino

Ze kreeg
daarvoor een US-patent,
welke ze jaren later
voor $ 22 Mio. aan het
bedrijf Pillsbury verkocht.

Tot op vandaag de dag is de door
Pillsbury verkochte diepvriespizza
marktleider in de USA.

De pizza draagt de naam
"Totino's".

Het maakt niet uit, wie de
daadwerkelijke uitvinder is :
Sinds die tijd
is de verovering van
de diepvriezers door de
diepvriespizza,
die door veel andere fabrikanten
werd gekopieerd en verbeterd,
een wereldwijd succesverhaal.

Op 15 Juni 1958 openden
de toenmalige studenten
Frank en Dan Carney
op het terrein van de
Wichita State University - Kansas
een pizzeria, die ze
vanwege het kleine gebouw
dat hen ter beschikking stond
de naam "Pizza-Hut" gaven.

De "triomftocht" van de pizza in de rest van Europa was rond deze tijd, in de jaren 50 dus,
nog helemaal niet of heel langzaam begonnen.
Nog in het jaar 1948 kende men ze alleen in Italië, met name in Zuid-Italië, en in Marseille
- in de rest van Europa kende men ze niet.

Ze was nu eenmaal een eenvoudig,
typisch "arme-lui-gerecht" :

Een deeg met gist,
een paar tomaten,
een beetje kaas en kruiden
- dat was alles !

In kookboeken - ook in Italiaanse -
kwam de pizza niet voor.

In 1952 opende de eerste pizzeria op Duitse bodem in Würzburg ( Beieren ).
In Zweden de eerste in 1958 in Stockholm.

En nu kan men concluderen : Geen ander gerecht heeft ooit in zo'n korte tijd
zo'n enorme verbreiding gehad als de pizza met haar verschillende variaties.

Maar de geschiedenis gaat nog tot in onze tijd verder.

Merkfabrikaat

In de jaren 1990 - 1995 kwamen
in Europa de belangrijkste
fabrikanten van huishoudapparaten
met een interessant product voor de
elektrische of gasoven op de markt : de

PIZZASTEEN of BROODBAKSTEEN

Deze keramische plaat wordt in de eigen bakovens verhit en dan
wordt de pizza direct op de hete steen gebakken.
Voordeel :
De toebereidingsmethode zorgt voor een krokante pizzabodem,
en lijkt daarom sterk op het in de steenoven gebakken origineel uit Napels.
Nadeel :
De PIZZASTENEN / BROODBAKSTENEN van de merkfabrikanten zijn met
verkoopsprijzen van ca. EUR 80.00 tot ca. EUR 120.00 behoorlijk duur !

2004 is dan het laatste belangrijke jaar in de "geschiedenis van de pizza" :

Op het internet worden onder het adres www.pizzasteen-shop.nl
zeer goedkope PIZZASTENEN / BROODBAKSTENEN
aangeboden en verkocht. - Bij een prijs van ca EUR 42.90 voor
zo'n steen krijgt de pizza-liefhebber het hiervoorgenoemde voodeel
voor het pizza-bakken thuis zonder het hiervoorgenoemde nadeel.

PIZZASTEEN van www.pizzasteen-shop.nl

Ondertussen hebben meer dan 25.000 kopers en "lokale Pizzaioli" in heel Europa
deze positieve ervaring opgedaan.

En eveneens in het jaar 2004 werd de PIZZASCHAAR door
Manfred en Loretta Krupka uit Duitsland uitgevonden en gepatenteerd.

PIZZASCHAAR in actie

Deze beide pizza-liefhebbers
hadden vaak ervaren,
dat bij het snijden van een pizza
met een mes of een rolmes het beleg
er meestal onappetijtelijk uitziet en
er vaak een "slachtveld" op het bord ontstaat.

Bij het gebruik van de PIZZASCHAAR
is dit nu verleden tijd.

Tot slot nog iets over de geconsumeerde pizza-hoeveelheid :
De pizzaconsumptie neemt wereldwijd toe.
Na de USA, waar elke inwoner gemiddeld 12.5 kg eet en Italië met gemiddeld 5.4 kg,
liggen de Duitsers met 3.8 kg pizza per persoon en jaar al op de derde plaats.

En nog 2 gegevens :
Alleen al de fast-food-keten "Pizza-Hut" biedt in
ca. 34.000 ( !! ) verkooppunten wereldwijd werk aan meer dan 300.000 medewerkers !

VRAGEN / AANVULLINGEN of CORRECTIES ??

Stuur ons een............ !